Wystrzał opony podczas jazdy - jak reagować?

Wystrzał opony to bardzo niebezpieczne zjawisko, które może być tragiczne w skutkach, zwłaszcza podczas jazdy z dużą prędkością. Na szczęście w większości przypadków istnieje szansa, aby mu zapobiec poprzez regularną kontrolę stanu ogumienia. W tym artykule dowiesz się wszystkiego o wybuchu opony, m.in. jakie są jego przyczyny, jak reagować, kiedy się przydarzy oraz jak zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia.

Wystrzał opony – jak się objawia?

Wystrzał opony to nic innego jak wybuch ogumienia podczas jazdy. Objawia się to głośnym hukiem i nagłymi trudnościami w panowaniu nad autem lub całkowitą utratą kontroli nad jego torem jazdy. Nietrudno sobie wyobrazić, jak duże zagrożenie stwarza to podczas poruszania się z wysoką prędkością. Zwłaszcza jeśli droga jest bardzo ruchliwa. Dlatego jedną z najgroźniejszych sytuacji jest wystrzał opony na autostradzie. 

Kiedy ogumienie wybucha, jego konstrukcja dosłownie rozrywa się na strzępy. To, jak duże zagrożenie niesie za sobą takie zjawisko, zależy od wielu czynników, m.in. od rodzaju pojazdu oraz osi, na której doszło do uszkodzenia ogumienia.

Wystrzał opony w samochodzie osobowym

Kiedy opona wystrzeli w samochodzie osobowym, często można nad tym zapanować. Najważniejsze to zachować spokój i nie wykonywać żadnych gwałtownych manewrów. Szczegółowe informacje o sposobach radzenia sobie w tej sytuacji znajdziesz w dalszej części artykułu. Kluczowe jest jednak pewne trzymanie kierownicy oburącz przez całą drogę, aby w razie wybuchu ogumienia móc błyskawicznie zareagować. 

Wystrzał opony w ciężarówce

Wybuch opony w samochodzie ciężarowym to bardzo duże zagrożenie. Przede wszystkim wiąże się z utratą kontroli nad autem, co w przypadku tego typu pojazdu jest niemal niemożliwe do opanowania. Wynika to z wysokiego profilu ogumienia stosowanego w takich samochodach, a także bardzo dużej masy. Te czynniki sprawiają, że ciężarówka mocniej się przechyla, a ściąganie jej na bok jest znacznie silniejsze niż w przypadku osobówek.

Jak reagować na wystrzał opony?

Prawidłowa reakcja na wystrzał opony niestety zdecydowanie nie należy do intuicyjnych. W niektórych przypadkach obejmuje działania, których praktycznie żaden niedoświadczony kierowca nie podejmie odruchowo. Dlatego warto wybrać się na tor i przećwiczyć pewne kwestie, aby wyrobić sobie właściwe nawyki. Kluczowe zawsze jest jednak pewne trzymanie kierownicy i uważna jazda – tylko wówczas będzie możliwość podjęcia jakiegokolwiek działania. 

Wystrzał opony z przodu lub z tyłu – różnice w zachowaniu auta

Wystrzał opony z przodu uważany jest za najgroźniejszą sytuację. To oś kierowalna, więc taka awaria prowadzi do dużego ograniczenia możliwości panowania nad autem. Kierowca czuje wówczas nagłe szarpnięcie kierownicy, a pojazd zaczyna ściągać na bok w stronę uszkodzonej opony. Takie zjawisko często kończy się uderzeniem w barierki energochłonne lub wpadnięciem do rowu.

Zupełnie inaczej samochód zachowuje się przy wystrzale opony z tyłu. To również niezwykle groźne zjawisko, które zazwyczaj objawia się zarzucaniem na boki tylnej części pojazdu. Kierowca ma wówczas wrażenie, jakby poruszał się po śliskiej nawierzchni. Nietrudno sobie wyobrazić, jak duże zagrożenie stwarza to w przypadku auta dostawczego z przyczepą.

Niezależnie od tego, na której osi wybuchło ogumienie, zasady postępowania są w większości takie same.

Instrukcja postępowania w razie wystrzału opony

1. Po wystrzale przede wszystkim zachowaj spokój i pod żadnym pozorem nie hamuj. Naciśnięcie pedału hamulca, zwłaszcza mocne, spowodowałoby jeszcze silniejsze ściąganie na bok. Dlatego, jeśli pojazd zachowuje się w miarę stabilnie, pozwól mu spokojnie wytracać prędkość, powoli spuszczając nogę z gazu. Jeżeli wybuchło ogumienie na przedniej osi, możesz delikatnie zaciągnąć hamulec ręczny (tylko w przypadku, gdy działa on wyłącznie na tylną oś). Wymaga to jednak zdjęcia jednej ręki z kierownicy, więc samodzielnie musisz rozpoznać, jakie siły działają na kierownicę i czy jesteś w stanie wykonać taki manewr. W tej sytuacji nie można pozwolić sobie na żadne ryzyko.
2. Często zdarza się, że po wystrzale auto tak mocno ściąga na bok, że w żaden sposób nie da się nad tym zapanować. Wówczas ratunek może przynieść kolejne działanie, które zdecydowanie nie wpisuje się w czynności wykonywane intuicyjnie, a mianowicie dodanie gazu. Choć może wydawać się to absurdalne, to przyspieszenie redukuje siłę ściągania i umożliwia utrzymanie toru jazdy. Kiedy poczujesz, że auto się ustabilizowało, możesz przejść do wytracania prędkości.
3. Kiedy uda Ci się zatrzymać, zdecydowanie przyda się obowiązkowe wyposażenie auta, a także elementy dodatkowe. Niezbędne będą: kamizelka odblaskowa, trójkąt ostrzegawczy oraz lewarek, klucz do kół, zapasowe koło i pompka. Po zdjęciu uszkodzonej obręczy sprawdź, czy uszkodzeniu nie uległy żadne inne elementy. Jeżeli wszystko jest w porządku, możesz założyć koło zapasowe.

Wystrzał opony – przyczyny

Istnieje kilka aspektów, które mogą przyczynić się do wystrzału opony. Każdy z nich ma istotny wpływ na jej zachowanie, a także samą konstrukcję.

Zbyt niskie lub za wysokie ciśnienie w oponach – powoduje niewłaściwe układanie się ogumienia, co często skutkuje jego odkształceniem i uszkodzeniami. Dlatego koniecznie należy przestrzegać wartości zalecanych przez producenta. Można je znaleźć na słupku drzwi, klapce wlewu paliwa, a także w naszej tabeli ciśnień.

Wada fabryczna opony – zakupione ogumienie zawsze warto skontrolować. Po jego dostarczeniu dobrze będzie obejrzeć je dokładnie, czy nie ma żadnych defektów. Świetną opcję podczas wymiany opon stanowi dostawa z montażem. Specjaliści w serwisie mogą wówczas ocenić, czy konstrukcja nie ma żadnych wad fabrycznych. Mimo takiego sprawdzenia najlepiej obserwować je przez pierwsze kilka tysięcy kilometrów.

Stosowanie ogumienia o niewłaściwych parametrach – podczas zakupu nowego ogumienia koniecznie należy zwrócić uwagę na pewne parametry. Należą do nich zwłaszcza rozmiar oraz indeksy prędkości i nośności. 

Przegrzewanie układu hamulcowego – jedną z nieoczywistych przyczyn, niezależnych od samego ogumienia są uszkodzenia układu hamulcowego. Mogą to być np. zniszczone tłoczki, które stale dociskają klocek do tarczy. Powoduje to nagrzewanie się poszczególnych elementów oraz samej opony do bardzo wysokich temperatur.

Uszkodzenia mechaniczne opony – często zdarza się, że podczas jazdy kierowcy najeżdżają na gwóźdź, szkło lub inne ostre elementy. Ciało obce przebija ogumienie, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do jego wystrzału. Remedium na taki stan rzeczy mogą być opony Run Flat.

Nadmierna eksploatacja – ogumienie przez cały okres użytkowania jest narażone na duże obciążenia. Dlatego w pewnym momencie dochodzi do zużycia opon. Objawia się ono startym bieżnikiem lub różnego rodzaju odkształceniami.

Przeciążenie auta – jednym z czynników, mogących powodować wystrzał opony jest też przeciążenie samochodu. Nawet posiadanie ogumienia o właściwym indeksie nośności nie pomoże w przypadku, kiedy auto załadowane zostało mocniej, niż zaleca to jego producent. Zawieszenie nie będzie pracowało we właściwy sposób, a to może przyczynić się do uszkodzenia opon.

Jak zapobiegać wybuchowi opony?

W myśl starej zasady mówiącej, że lepiej zapobiegać, niż leczyć, warto zawczasu zrobić wszystko, aby zredukować ryzyko wystrzału opony. Zwłaszcza, że w większości przypadków nie są to ani działania czasochłonne, ani wymagające nakładów finansowych. Dlatego jeżeli chcesz uniknąć wybuchu opony, postaraj się przestrzegać kilku kluczowych zasad:

1. Dbaj o to, aby w Twoich oponach zawsze było prawidłowe ciśnienie. W tym celu kontroluj jego stan, np. na stacjach benzynowych. Najlepiej robić to raz w tygodniu. Warto jednak sprawdzić koła na manometrze także przed każdą długą podróżą oraz przy nagłych zmianach temperatury. Jeżeli poruszasz się autem dostawczym lub z innych względów pokonujesz codziennie dalekie trasy na drogach szybkiego ruchu, dobrze wyrobić sobie nawyk kontroli stanu ciśnienia w kołach każdego ranka.
2. Jeżeli najechałeś na twardy przedmiot lub dziurę, to przy pierwszej okazji obejrzyj koło z obu stron. Sprawdź, czy z boku nie pojawiły się przetarcia lub "bąbel" świadczący o zerwaniu kordu.
3. Zachowaj szczególną uwagę podczas parkowania. Uważaj, aby opona nie była przyciśnięta do krawężnika i nie ocierała się o niego, a jeżeli musisz na niego podjechać, zrób to bardzo powoli.
4. Jeżeli wybierasz się w dalszą trasę, zrób postój po ok. 2 godzinach. Dzięki temu opony trochę ostygną, a Ty zyskasz okazję do odpoczynku. 
5. Pamiętaj, aby regularnie wymieniać opony w aucie. Jeżeli nie są w żaden sposób uszkodzone, najlepiej zmienić je po ok. 5 latach użytkowania. 
6. Rozważ pompowanie kół azotem. To gaz, który nie jest podatny na zmiany temperatur, dlatego jego użytkowanie może ograniczyć ryzyko wystrzału opony.
7. Jeżeli zauważysz jakiekolwiek odchylenia od normy – czyli częste uchodzenie powietrza bez wyraźnej przyczyny lub wibracje na kierownicy niespowodowane wadami zawieszenia, najlepiej udaj się do zakładu wulkanizacyjnego, aby specjaliści dokładnie obejrzeli ogumienie. Dotyczy to również sytuacji, w których opony z niewyjaśnionych przyczyn zbyt mocno się nagrzewają.
8. Dbaj o to, aby nie przeciążać pojazdu. Pamiętaj, że zbyt duży ładunek również może przyczynić się do wybuchu opony.

Jakie opony mogą zmniejszyć ryzyko wystrzału?

Jednym ze sposobów na ograniczenie ryzyka wystrzału jest wybór opon Run Flat. Wyposażone są one w specjalne wzmocnienia pozwalające przez jakiś czas kontynuować jazdę z ograniczoną prędkością. Dzięki niemu, w razie przebicia ogumienie nie eksploduje, co bardzo zwiększa bezpieczeństwo kierowcy oraz jego pasażerów.

Należy jednak zaznaczyć, że te opony mogą być wykorzystywane wyłącznie w autach dostosowanych do takiego rozwiązania.