Ząbkowanie opon – czym jest i jak sobie z nim radzić?

Charakterystyczny hałas podczas jazdy przypominający „buczenie” czy drżenie kierownicy przy prędkości większej niż 50 km/h – takie objawy na myśl przywodzą usterkę techniczną auta. Ich przyczyna może mieć jednak zupełnie inne źródło. Czym jest efekt ząbkowania opon, czym charakteryzuje się to zjawisko i jakie są przyczyny jego powstawania? 

Ząbkowanie opon – co to za zjawisko?

Zużywanie się ogumienia w czasie codziennego użytkowania auta jest zjawiskiem jak najbardziej naturalnym. Jednak o ząbkowaniu mówimy w momencie, kiedy wierzchnia warstwa gumy ściera się nierównomiernie. Klocki czoła opony wycierają się mocniej w wyniku jednostajnego, ale niesymetrycznego tarcia. W konsekwencji krawędź spływu zaczyna być bardziej wytarta od krawędzi natarcia. Patrząc na koło z boku, rzeźba bieżnika swoim kształtem zaczyna przypominać zęby piły tarczowej. Choć z początku wyząbkowane opony nie wpływają drastycznie na komfort prowadzenia auta, nie należy bagatelizować pierwszych oznak tego zjawiska.

Problem ten dotyczy w dużej mierze gorszego jakościowo ogumienia. Bardziej podatne na tego typu uszkodzenia będą także modele, do których produkcji wykorzystano twardszą mieszankę. Z początku ciężko określić, że przyczyną niepokojącego dźwięku, jakie wydaje auto w czasie jazdy są wyząbkowane opony. Dźwięk ten często opisywany jest jako głośne „huczenie”.

Zachęcamy do obejrzenia naszego filmiku o tym czym, jest ząbkowanie opon:

 

Przyczyny ząbkowania opon

Co prowadzi do ząbkowania opony? Na to zjawisko może mieć wpływ kilka czynników. Część z nich jesteśmy w stanie wyeliminować sami, zaś niektóre przyczyny będą wymagały wizyty w serwisie samochodowym. Pierwsze objawy nierównomiernego ścierania się ogumienia mogą nie być dostrzegalne gołym okiem. Jednak specyficzne buczenie, a nawet drgania kierownicy mogą świadczyć o zaistniałym problemie.

Nieprawidłowe ciśnienie przyczyną nierównego zużycia bieżnika

Jedną z najczęstszych przyczyn nierównomiernego zużywania się klocków bieżnika jest utrzymywanie nieodpowiedniego poziomu ciśnienia w oponach – zarówno za wysokiego, jak i zbyt niskiego. Wielu kierowców sądzi, że poprzez podniesienie barów w kołach zmniejszy się poziom spalanego paliwa oraz poprawi komfort podróży. Jednak takie praktyki mogą negatywnie wpływać na stan ogumienia, skutkując właśnie nierównomiernym ścieraniem klocków bieżnika poprzez nieprawidłowe przyleganie koła do nawierzchni. Dlatego warto pamiętać o regularnej kontroli ciśnienia, szczególnie w okresie zimowym.  

Jeżeli  nie mamy pewności, jakie parametry dla ogumienia są odpowiednie dla naszego auta, warto sprawdzić informacje znajdujące się na bocznym słupku od strony kierowcy. Znajdziemy tam najważniejsze dane dotyczące danego modelu, w tym prawidłowy poziom ciśnienia podany w różnych jednostkach. Zachęcamy także do zapoznania się z naszą ściągą dotyczącą prawidłowego ciśnienia w oponach różnych marek.

Niepoprawnie wyosiowane koła przyspieszają efekt ząbkowania opon

Przyczyna wyząbkowanych opon może leżeć także w złym stanie technicznym auta. Bardzo często w momencie, kiedy amortyzatory są nadmiernie zużyte, nie są one w stanie dociskać opon do podłoża z odpowiednią siłą. W konsekwencji bieżnik nie ma właściwego kontaktu z nawierzchnią, siły nacisku koła w czasie jazdy rozkładają się nierównomiernie, a w rezultacie na bieżniku zaczynają pojawiać się „łyse” miejsca.

Również luzy w układzie kierowniczym czy też uszkodzone elementy zawieszenia przyczyniają się do wystąpienia tego efektu. Każde nieprawidłowości wpływające na docisk pojazdu będą skutkować niewłaściwym ścieraniem się warstwy wierzchniej opon. Dlatego, gdy zauważymy jakiekolwiek sygnały świadczące o zaistniałym problemie, w pierwszej kolejności powinniśmy zarezerwować termin wizyty u mechanika.

Wpływ stylu jazdy kierowcy na ząbkowanie opon

Nie bez znaczenia pozostaje styl jazdy kierowcy. Szybkie przyspieszanie i gwałtowne hamowanie, jak również częsta jazda po długich prostych (np. po autostradach) znacznie przyspieszają zużywanie się opony, a także potrafią doprowadzić do nieprawidłowego zużywania się bieżnika.

Pamiętajmy, że teren, po jakim się poruszamy, nie pozostaje bez wpływu na stan ogumienia w samochodzie. Częsta jazda po nawierzchni o złym stanie (koleiny, nierówności, dziury itp.) nie sprzyja żywotności opon. Powoduje ona znacznie szybsze zużywanie klocków bieżnika i może przyczynić się do jego nieprawidłowego ścierania.

Zjawisko ząbkowania – problem aut przednionapędowych

Problem ząbkowania dotyka przede wszystkim aut przednionapędowych. Wynika to w dużej mierze ze specyfiki tego układu – siła napędowa wprowadza w ruch koła przedniej osi. Koła znajdujące się z tyłu, pozostają bezwładne, a w ruch wprawia je tarcie oddziałujące na koła poprzez kontakt opony z podłożem. Taki nierównomierny nacisk sprawia, że krawędź natarcia ściera się szybciej, niż krawędź spływu, powodując właśnie charakterystyczne uszkodzenia w postaci wyząbkowania opony.

Jak zapobiegać ząbkowaniu opon?

Najlepszą ochroną przed ząbkowaniem opon jest regularna kontrola ogumienia – co 10 tys. km lub raz w sezonie. Dzięki temu nie tylko będziemy mieć kontrolę nad jego faktycznym stanem, ale także pozwoli to na szybkie wyłapanie awarii pojazdu. Należy również pamiętać o utrzymywaniu odpowiedniego poziomu ciśnienia w oponach. Dobrym nawykiem jest jego kontrola średnio co dwa tygodnie, np. przy okazji wizyty na stacji benzynowej.

Jednym ze sposobów na zapobieganie ząbkowaniu opon jest także regularna rotacja kół. O tym, jak często należy jej dokonywać, możemy znaleźć informację w instrukcji pojazdu, jednak zazwyczaj producenci zalecają zamianę ogumienia miejscami co 10 tys. kilometrów. Dzięki temu nie tylko udaje się uniknąć nierównomiernego ścierania bieżnika, ale także wydłuża się żywotność opon.

Aby utrzymać samochód w dobrej kondycji, warto raz w roku, poza okresowym przeglądem auta,  odwiedzić warsztat samochodowy i sprawdzić, w jakim stanie znajduje się podwozie – czy nie pojawiły się ogniska rdzy lub czy też któreś z części, jak właśnie amortyzatory czy wahacze, nie wykazują nadmiernych oznak zużycia.

Jeżeli zauważymy pierwsze oznaki nieprawidłowego ścierania się bieżnika, należy niezwłocznie umówić się na wizytę u mechanika

Szorstkowanie opon

W sytuacji, gdy odpowiednio szybko uda się wychwycić problem nierównomiernego ścierania się bieżnika, istnieje możliwość naprawienia uszkodzonej opony. Jeżeli wierzchnia warstwa gumy nie uległa jeszcze zbyt dużemu uszkodzeniu, możemy zdecydować się na jej regenerację poprzez tzw. szorstkowanie opon.

Zabieg ten polega na kontrolowanym ścieraniu wierzchniej warstwy gumy za pomocą odpowiedniego sprzętu. Dlatego opona poddana regeneracji musi mieć bieżnik wyższy niż 8 mm. Niestety, taka mechaniczna próba odratowania ogumienia nie przywraca go do pierwotnego stanu, a wręcz przeciwnie – znacznie skraca jego żywotność. Co więcej, jeżeli nie znajdziemy przyczyny wyząbkowania bieżnika (nieleżącej w braku rotacji ogumienia), problem ten najprawdopodobniej pojawi się ponownie.

Koszt szorstkowania opon

Szortskowanie opon jest zbyt popularną metodą, a liczba warsztatów oferująca taką usługę jest mocno ograniczona. Koszt naprawy jednej sztuki zaczyna się już od 80 zł. Ze względu na niską opłacalność oraz znaczne skracanie żywotności regenerowanego ogumienia praktyka ta nie cieszy się zbyt dużą popularnością.

Warto mieć na uwadze, że procedura szorstkowania jedynie odsuwa nieco w czasie konieczność wymiany ogumienia na nowe. Tak odnowiona opona i tak w niedługim czasie będzie musiała zostać zastąpiona nowym egzemplarzem.