Łożysko w kole – budowa, znaczenie i najczęstsze usterki

Charakterystyczny szum czy metaliczny dźwięk podczas jazdy wydobywający się z okolicy koła może być pierwszą oznaką problemów z łożyskiem. Hałas ten, często mylony z głośną pracą opon, to zazwyczaj oznaka poważniejszej awarii. Taka usterka bowiem nie tylko znacznie pogarsza komfort podróżowania, ale także zaniedbana doprowadzi do poważnych konsekwencji. Jak rozpoznać uszkodzone łożysko oraz czym grozi jazda z niesprawnym tym elementem? Odpowiadamy w poniższym artykule.

Łożysko jest elementem, dzięki któremu koło jest w stanie się obracać

Łożysko koła – funkcja i budowa

Łożysko to jeden z kluczowych podzespołów, dzięki którym możliwe jest poruszanie się samochodu. Ten element koła, w połączeniu z piastą, pozwala na jego swobodne obracanie się. Ma on również za zadanie przenosić obciążenia oraz redukować tarcie powstałe w czasie jazdy. Umożliwiając obrót bez większych oporów, łożyska pomagają obniżyć zużycie energii, co pozytywnie wpływa na wydajność samochodu.

Budowa łożyska koła

Współczesne łożyska są niezwykle trwałymi i wytrzymałymi elementami. Wykonane zazwyczaj z hartowanej stali, są wysoce odporne na zmiany temperatury oraz duże przeciążenia. Części te nie wymagają obsługi, nie rozregulowują się także w trakcie jazdy. Ich budowa jest stosunkowo prosta.

W skład łożyska wchodzą:

• dwa pierścienie lub tarcze z bieżniami;
• elementy toczne (w przypadku samochodu są to stożki lub kulki);
• koszyk.

Pierścień zewnętrzny przytwierdzany jest nieruchomo na obudowie bądź oprawie (zazwyczaj przymocowany do piasty). Wewnętrzny zaś znajduje się na wale. Oba te elementy wyposażone są w bieżnię główną i pomocniczą, które pomagają przenosić obciążenia.

Pomiędzy pierścieniami znajduje się koszyk, który ma za zadanie utrzymywać elementy toczne w odpowiedniej odległości względem siebie. By umożliwić poruszanie się kulek bez oporów, łożysko wypełnione jest smarem. Całość chronią uszczelki, mające za zadanie zapobiec wypływaniu środka oraz zabezpieczyć część przed przedostawaniem się brudu z zewnątrz.

Co wpływa na zużycie się łożysk?

Choć specyfika i budowa łożyska sprawiają, że jest to jeden z najbardziej wytrzymałych podzespołów w samochodzie, pewne zachowania mogą przyspieszyć zużycie tej części. Przyczyny jej wyeksploatowania zależą od wielu czynników, m.in. od terenu, po jakim auto się głównie porusza, stylu jazdy kierowcy czy też rocznika samochodu.

Zużycie eksploatacyjne

Jak każdy element eksploatacyjny, łożysko w kole z czasem zaczyna się zużywać. Choć to jedna z najtrwalszych części zamontowanych w samochodzie, jej szacunkowa trwałość to ok. 200 tysięcy kilometrów. Po przejechaniu podobnego dystansu bardzo możliwe jest, że zaczniemy odczuwać pierwsze problemy wynikające z nadmiernego zużycia tego elementu.  

Styl jazdy

Jednym z czynników, które mocno przyspieszają zużycie łożyska w kole samochodu, jest agresywna jazda. Częste gwałtowne hamowanie czy przyspieszanie doprowadzają do nadmiernego rozgrzania poszczególnych elementów układu napędowego, co może doprowadzić do zatarcia się kulek tocznych. Dodatkowo wjeżdżanie na wysokie krawężniki lub częsta jazda po głębokich koleinach również może przyspieszać zużywanie tego komponentu.

Zły montaż łożyska

Przyczyną uszkodzenia łożyska może być jego nieodpowiedni montaż. Nawet najmniejsze niedopasowanie potrafi niekorzystnie wpłynąć na jego żywotność, a dodatkowo doprowadzić do uszkodzenia pozostałych komponentów zawieszenia. Również nieodpowiednie uszczelnienie pierścieni może spowodować wypłynięcie smaru umożliwiającego płynną pracę elementów tocznych.

Stan techniczny samochodu

Źle wyważone koła czy błędnie ustawiona geometria zawieszenia to kolejne z najczęstszych przyczyn przedwczesnego zużywania się łożyska w kole. Drgania powodowane nieprawidłową pracą opon nie tylko znacznie pogarszając komfort jazdy, ale także prowadzą do szybszego zacierania się elementów tocznych.

Także krzywe tarcze hamulcowe mają negatywny wpływ na kondycję tej części układu jezdnego. Są one bowiem przyczyną bicia podczas jazdy, co znacznie obciąża zawieszenie samochodu.

Korozja

Współczesne łożyska wykonane są z wysokiej jakości metali niezwykle odpornych na działanie warunków atmosferycznych. Czasem jednak może się zdarzyć, że dostające się do środka zabrudzenia spowodują korozję elementów tej części. W takim przypadku niezbędna będzie wymiana tego podzespołu.

Uszkodzone łożysko wydaje charakterystyczne odgłosy, często mylone z głośną pracą opon

Uszkodzone łożysko w kole - objawy

Jak rozpoznać zużyte łożysko w kole? Objawy zazwyczaj są bardzo szybko zauważalne. W odróżnieniu od głośnej pracy opon, wadliwą pracę tego podzespołu można rozpoznać po metalicznym, często przypominającym stukanie dźwięku, narastającym przy skręcaniu lub przy hamowaniu. Co istotne, hałas ten wzrasta wraz z prędkością, z jaką porusza się samochód.  Jest on powodowany zatarciem elementów tocznych lub wypłynięciem chroniącego je smaru. Bardzo często towarzyszą mu drgania na kierownicy. Przyczyną takich objawów są zbyt duże luzy pomiędzy poszczególnymi elementami, które powstawały wskutek ich zbytniego zużycia.

Jak sprawdzić łożysko w kole?

Kiedy zaobserwowaliśmy niepokojące objawy, mogące świadczyć o uszkodzeniu łożyska w kole, w żadnym wypadku nie powinniśmy ich ignorować. Im szybciej podejmiemy działania, tym mniejsze będą straty. Zbagatelizowanie tego problemu może doprowadzić do uszkodzenia kolejnych elementów układu jezdnego.

Jak sprawdzić, czy to łożysko w kole przednim, czy może tylnym jest źródłem podejrzanego hałasu? Jeżeli mamy możliwość ustawienia samochodu na podnośniku, będziemy w stanie sami zdiagnozować, w którym kole doszło do usterki. Najprościej jednak będzie odwiedzić zaufanego mechanika. Po podniesieniu auta serwisant może swobodnie zakręcić kołami w celu zlokalizowania miejsca niepokojących dźwięków. Jeżeli obrotowi któremuś z nich będzie towarzyszyć charakterystyczny szum, najprawdopodobniej to właśnie tutaj łożysko wymagała wymiany.

Zepsute łożysko w kole – czym grozi? 

Uszkodzone łożysko w kole to problem, który zbagatelizowany może mieć naprawdę poważne konsekwencje. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że ta część umożliwia swobodne obracanie się koła podczas jazdy. Każda nieprawidłowość w jego działaniu ma negatywny wpływ na stan techniczny samochodu. Taki nierównomierny obrót prowadzi do szybszego ścierania się bieżnika opon, a wibracje powodowane przez powstałe luzy mogą uszkodzić pozostałe elementy zawieszenia.

W przypadku jakiejkolwiek awarii znacznie spada bezpieczeństwo kierującego i pasażerów samochodu, ale również innych uczestników ruchu drogowego. W skrajnym przypadku uszkodzenie łożyska może nawet doprowadzić do całkowitego zatarcia się jego elementów tocznych i doprowadzić do zablokowania koła podczas jazdy. Szczególnie przy dużych prędkościach taka usterka może skończyć się bardzo poważnym wypadkiem.