Wymiana płynu chłodniczego – wszystko co powinieneś wiedzieć

Do kluczowych płynów eksploatacyjnych w samochodzie zalicza się również ten, który krąży w układzie chłodzenia, oddając ciepło do otoczenia. Bez niego jazda byłaby wręcz niemożliwa. Dlatego właśnie płyn chłodniczy powinien być regularnie sprawdzany i wymieniany.

Płyn chłodniczy zalicza się do najważniejszych płynów eksploatacyjnych w aucie. (Fot. Wyważony Serwis)

Czym jest płyn chłodniczy?

Głównym zadaniem płynu chłodniczego jest utrzymywanie optymalnej temperatury pracy silnika, niezależnie od warunków atmosferycznych. Odbiera on nawet do 35% energii cieplnej wytwarzanej przez silnik i przekazuje ją do chłodnicy. Dzięki temu silnik oraz jego podzespoły są chronione przed uszkodzeniami, w tym poważnymi konsekwencjami przegrzania. Jednocześnie ciecz chłodząca przeciwdziała korozji poszczególnych elementów i ma właściwości konserwujące.

Oprócz tego płyn chłodniczy ma wpływ na komfort osób podróżujących autem. Odbierane przez układ chłodzenia ciepło przekazywane jest do nagrzewnicy, skąd oddawane jest do wnętrza kabiny. W ten sposób można cieszyć się z ciepłego nawiewu w chłodne dni.

Płyn chłodniczy – rodzaje

Przez wiele lat używano preparatów opartych o glikol etylenowy, jednak ze względu na wysoką toksyczność coraz częściej rezygnuje się z niego na rzecz glikolu propylenowego. Nie jest tak skuteczny w odprowadzaniu ciepła, ale o wiele łatwiej go utylizować. Do preparatów dodaje się także szereg dodatków i uszlachetniaczy.

Płyn chłodzący musi być odporny na zamarzanie (standardowo do -35°C) i na zagotowywanie się – w silnikach nawet w temperaturze 120-140°C. Nie może się pienić ani rozwarstwiać. Dodaje się do niego szereg dodatków, które przedłużają jego podatność do użycia, chronią metalowe części układu chłodzenia przed korozją i gumowe przed kruszeniem, a także przeciwdziałają odkładaniu się kamienia oraz innych osadów – dowiadujemy się od nauczycieli z Zespołu nr 1 w Bochni, uczących na kierunkach mechanicznych.

IAT (Inorganic Additive Technology)

To najstarszy i najtańszy typ, który zawiera nieorganiczne sole, najczęściej krzemiany. Dzięki temu tworzy antykorozyjną warstwę ochronną, ma to jednak swoje wady – nie może być on stosowany z aluminiowymi chłodnicami, a gruby osad potrafi zapchać kanały w pompie wody. Ze względu na szybką utratę właściwości wymagana jest też dość częsta wymiana – co nie więcej niż dwa lata.

OAT (Organic Acid Technology)

Te płyny zawierają kwasy organiczne. Są trwalsze (nawet do 5 lat użytkowania), lecz droższe. Niektóre z nich nie mogą być stosowane ze starszymi instalacjami, gdyż mogą uszkodzić ołowiane luty i uszczelki z niegdyś używanych tworzyw sztucznych.

HOAT (Hybrid Organic Acid Technology)

Najczęściej dziś stosowana technologia hybrydowa. Taki płyn chłodniczy do samochodu zawiera organiczne kwasy oraz krzemiany, które chronią układ chłodzenia, a jednocześnie nie są groźne dla jego elementów. Do tego charakteryzuje się długą żywotnością.

Inne rozwiązania i klasyfikacje

Istnieje jeszcze wiele podtypów wyżej wymienionych rozwiązań oraz zupełnie innych technologii, jednak są one dość rzadko stosowane w samochodach osobowych. Warto jednak wspomnieć także… wodę destylowaną lub demineralizowaną. W związku z kosztem specjalnych płynów lub zwyczajnie ich niedostępnością, przez wiele lat było to popularne rozwiązanie. Niestety przyczynia się ono szybkiej korozji elementów układu chłodzenia. Co więcej, ze względu na podatność tego typu cieczy na zamarzanie wiele starych samochodów ma proste kurki do spuszczania płynu, na wypadek dłuższego postoju czy mroźnej nocy.

Wbrew pozorom zastosowanie najnowszych rozwiązań do starszych aut nie zawsze będzie dobrym pomysłem, bo chłodnice i przewody z nieużywanych dziś materiałów mogą ulec uszkodzeniu. Aby takim sytuacjom zapobiec, stworzono klasyfikację opartą na roczniku auta. Co prawda nominalnie odnosi się ona do pojazdów Volkswagena, ale orientacyjnie może też posłużyć do dobrania płynu w autach innych marek.

• Auta 1989-1996 – płyn chłodniczy G11
• Auta 1996-2001 – płyn chłodniczy G12
• Auta 2001-2004 – płyn chłodniczy G12+
• Auta 2004-2008 – płyn chłodniczy G12++
• Auta od 2008 – płyn chłodniczy G13

Płyn chłodniczy – co ile wymiana? 

Z czasem płyn chłodniczy traci swoje właściwości. W przypadku nowego samochodu i pierwszej wymiany należy kierować się zaleceniami producenta. Najczęściej jest to 5 do 7 lat lub 250 000 kilometrów. W przypadku starszych aut (lub tych z większym przebiegiem) przyjmuje się zazwyczaj 2 lata dla IAT oraz 5 dla HOAT i OAT lub 100 000 kilometrów przebiegu.

Nie tylko o wymianie powinno się pamiętać, ale też o regularnym sprawdzaniu poziomu płynu.

          W sprawnych układach chłodzenia silnika ubytki płynu są bardzo niewielkie. Tylko mała jego część jest w stanie wyparować i trzeba go wówczas uzupełnić. Ma to jednak miejsce nie częściej niż co 15-20 tys. kilometrów – mówią nam eksperci.

Jakie są objawy niskiego poziomu płynu chłodniczego w samochodzie?

Najczęściej można zaobserwować szybkie nagrzewanie się silnika do temperatury roboczej, nawet w chłodne dni. Normalnie powinno zająć to kilka minut. W takiej sytuacji najlepiej sprawdzić stan cieczy w zbiorniku wyrównawczym – jest to proste dzięki wyraźnemu oznaczeniu minimalnego oraz maksymalnego poziomu i kolorowemu zabarwieniu płynu.

Najbardziej oczywistym wskaźnikiem jest kontrolka. Płyn chłodniczy i jego niebezpieczną temperaturę wskazuje najczęściej czerwony piktogram termometru zanurzonego w cieczy. Gdy się pojawi, oznacza to sytuację krytyczną i należy niezwłocznie zgasić silnik. Z całą pewnością lepiej zapobiegać jej pojawianiu się.

Brak płynu – jak rozpoznać?

Temperatura silnika gwałtownie rośnie, zazwyczaj pojawia się też komunikat na desce rozdzielczej. Bywa, że spod maski wydobywa się para. W tej sytuacji zatrzymaj auto, zgaś silnik i otwórz maskę, ale pod żadnym pozorem nie otwieraj korka chłodnicy! Wrzący płyn może wystrzelić i poważnie Cię poparzyć.

Ubywa płyn chłodniczy – jakie są przyczyny?

Znikający płyn chłodniczy nie oznacza nic dobrego, dlatego w takiej sytuacji warto udać się do mechanika, który znajdzie przyczynę problemu i wykona stosowną naprawę.

Układ chłodzenia jest układem zamkniętym. Cieczy chłodzącej raczej nie powinno ubywać, a jeśli tak jest, to należy sprawdzić m.in. połączenia na wężach, chłodnicę i jej szczelność, a także uszczelnienia i uszczelki pod głowicą – radzą nauczyciele przedmiotów samochodowych z Bochni.

Okazuje się, że potencjalnych powodów ubytku cieczy jest wiele. Może być nim nieszczelność przewodów, co w teorii będzie oznaczało szybką i stosunkowo tanią wymianę. Zaliczymy do nich też m.in. zużycie uszczelnienia koła pompy wody. Na szczęście i ten element nie jest bardzo drogi, zastępuje się go też nowym niemal zawsze przy okazji wymiany rozrządu. Mogło także dojść do uszkodzenia samej chłodnicy. Istnieją co prawda preparaty uszczelniające, ale trzeba liczyć się z wymianą całego elementu.

Oprócz tego uciekający płyn chłodniczy może być wynikiem wycieku z nagrzewnicy. Winna bywa też pęknięta uszczelka pod głowicą czy uszkodzenie płaszcza wodnego bloku silnika.

Jak wymienić płyn chłodniczy w samochodzie? 

To jedna z prostszych czynności serwisowych – dużo łatwiejsza niż na przykład wymiana klocków i niewymagająca tak specjalistycznego sprzętu, jak choćby serwis klimatyzacji. Mimo wszystko, aby ją przeprowadzić, trzeba mieć odpowiednią wiedzę oraz umiejętności, w innym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest wizyta w serwisie.

Najlepiej wymienić płyn w serwisie samochodowym, profesjonalnie. Można oczywiście zrobić to samodzielnie, lecz należy zwrócić uwagę na właściwy dobór płynu oraz jego ilość. Kluczowe jest również prawidłowe odpowietrzenie układu. Po zakończeniu pracy zużyty płyn należy zlać do pojemnika i oddać do utylizacji firmie zajmującej się recyklingiem – radzą fachowcy.

Płyn chłodniczy – wymiana we własnym zakresie

Przede wszystkim pamiętaj, że całą operację wykonywać należy bezwzględnie na zimnym silniku. W ten sposób unikniesz uszkodzeń zarówno samochodu, jak i swojego ciała, w tym zwłaszcza poważnego poparzenia. Otwórz korki chłodnicy oraz zbiornika wyrównawczego. Zlokalizuj zawór spustowy układu – najczęściej znajduje się on od spodu chłodnicy. Podstaw pod niego szerokie, pojemne naczynie.

1. Odkręć zawór i poczekaj, aż cały płyn chłodniczy spłynie. Nie należy go wylewać do kanalizacji! Bez problemu oddasz go do lokalnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
2. Teraz należy przepłukać całość wodą destylowaną lub demineralizowaną. Zalej układ wodą i odpal auto na 15 minut, ustawiając nawiew na maksymalne grzanie. Gdy silnik się schłodzi, spuść wodę. Operację należy powtarzać do momentu, gdy z chłodnicy zacznie wypływać czysta ciecz.
3. Czas nalać nowego płynu. Można go nabyć w gotowej formie lub jako koncentrat – zwróć uwagę na rodzaj produktu! Rób to do momentu, gdy dojdziesz do maksymalnego poziomu w zbiorniku wyrównawczym. 
4. Uruchom samochód i znów nastaw grzanie na maksimum. Poziom płynu powinien nieco opaść. Dopełniaj do momentu, aż się on ustabilizuje. Możesz zgasić auto.

Odpowietrz układ. Wystarczy odkręcić zawór odpowietrzający i poczekać, aż zacznie z niego wyciekać płyn – wtedy należy błyskawicznie go zamknąć.

Wymiana płynu chłodniczego nie jest przesadnie skomplikowana. Pamiętaj jednak, że to bardzo uogólnione wskazówki, a cały proces może się znacznie różnić w zależności od konkretnego samochodu.

Jak długo trwa wymiana płynu chłodniczego w samochodzie?

Jak w przypadku wszystkich czynności serwisowych i eksploatacyjnych w samochodzie zależy to od skomplikowania danego modelu, umiejętności i zaplecza. Można jednak przyjąć, że samodzielna wymiana zajmuje w typowym samochodzie osobowym około godziny do dwóch, natomiast profesjonalny mechanik poradzi sobie z tym nawet w 30-50 minut.

Dowiedz się więcej o eksploatacji samochodu.

Ile kosztuje wymiana płynu chłodniczego?

Ponownie, zależy to od samochodu, a więc i rekomendowanego do niego płynu, a także od regionu kraju – jeżeli udajemy się do warsztatu. Zazwyczaj robocizna zamyka się w przedziale 100-250 zł, a sam płyn kosztuje około 40-80 zł. W przypadku nietypowych aut, szczególnie luksusowych i sportowych, może to być znacznie więcej.

Biorąc pod uwagę konsekwencje zaniedbania, na przykład pęknięcie bloku silnika, zdecydowanie nie jest to duża inwestycja i tak jak w przypadku wymiany oleju, warto pamiętać o regularnej wymianie.

Dodatkowe informacje – o to pytają kierowcy!

Płyn chłodniczy się gotuje – co robić?

Przede wszystkim nie panikować. Zjedź w bezpieczne miejsce i zgaś silnik. Pod żadnym pozorem nie otwieraj od razu korka od chłodnicy ani zbiornika wyrównawczego. Strumień gorącego płynu może spowodować poważne obrażenia! Należy poczekać, aż silnik się schłodzi, uzupełnić płyn (i zaopatrzyć się w zapas), a następnie udać się prosto do warsztatu celem znalezienia przyczyny przegrzania.

Czy można mieszać płyn chłodniczy?

Tak, ale tylko pod warunkiem, że łączymy płyny o takich samych składnikach i właściwościach. Nie należy kierować się kolorem.

Czy płyn chłodniczy może wyparować?

Nieduże ubytki są normalne, nie powinny jednak być widoczne częściej niż co 20 000 kilometrów, a i wtedy uzupełnienie jest raczej symboliczne. Natomiast w przypadku przegrzewania się silnika ciecz kipi i paruje, a układ jest tak skonstruowany, aby odprowadzić ją na zewnątrz bez ryzyka eksplozji przewodów lub chłodnicy. Dlatego, jeśli braki są mocno widoczne już po kilkuset kilometrach, czas udać się do warsztatu.