Klocki hamulcowe to elementy, które pozwalają na wytracanie prędkości oraz w rezultacie zatrzymanie pojazdu, gdy zajdzie taka potrzeba. Z tego artykułu dowiesz się, więcej o budowie i działaniu tych podzespołów, a także tym co, ile wymienia się klocki hamulcowe oraz jak rozpoznać ich zużycie.
Klocki hamulcowe mają istotny wpływ na bezpieczeństwo jazdy. (Fot. Wyważony Serwis)
Z czego są klocki hamulcowe?
Klocki hamulcowe to podstawowe elementy układu hamulcowego. Ich zadanie polega na zatrzymaniu samochodu w momencie, gdy kierowca wciśnie pedał hamulca. Cały proces odbywa się poprzez zacisk klocków na tarczy. Omawiane podzespoły mają wielowarstwową budowę, na którą składa się kilka połączonych ze sobą elementów.
Płytka nośna
Pierwsza warstwa klocka hamulcowego jest odpowiedzialna nie tylko za samą eksploatację elementu, ale również za proces montażu. Od tego, z jak dużą precyzją zostanie wykonana płytka nośna, zależy bowiem dopasowanie klocka do zacisku. Ma to ogromne znaczenie w kontekście działania podzespołu oraz zapewnienia bezpieczeństwa podczas jazdy.
W przypadku, gdy płytka będzie za duża lub wykonana w sposób niedbały, podczas hamowania pojawią się wibracje oraz specyficzne stukanie. Płytka nośna ma również wpływa na hałas generowany podczas pracy klocka, który z całą pewnością wpływa na komfort użytkowania pojazdu.
Spoiwo głównych elementów
Pomiędzy płytką nośną, a warstwą cierną znajduje się międzywarstwa, która chroni zacisk hamulcowy przed przegrzaniem, mogącym występować podczas hamowania pojazdu. Spoiwo tłumi wibracje i obniża poziom hałasu towarzyszącego pracy klocka. Zazwyczaj międzywarstwa jest połączona z płytką nośną przy pomocy dedykowanego kleju.
Warstwa cierna
Materiał cierny to ostatnia część budowy klocka hamulcowego, która jest odpowiedzialna za proces hamowania. Producenci klocków korzystają z różnych surowców podczas tworzenia warstwy ciernej. Wiele zależy od rodzaju samochodu oraz jego przeznaczenia. Najczęściej jednak wybierane są: grafit, wełna stalowa, włókna szklane, tlenki żelaza oraz opiłki brązu. Wymienione materiały łączy się ze sobą przy pomocy specjalnych żywic oraz wypala.
Klocki hamulcowe – rodzaje
Na rynku można spotkać kilka rodzajów klocków hamulcowych, które różnią się od siebie materiałami wykorzystanymi do produkcji. Poniżej znajdziesz opis najpopularniejszych typów.
| Rodzaj | Materiał | Zalety | Wady |
|---|---|---|---|
| Klocki hamulcowe półmetaliczne | metal (30-65%), wełna stalowa, proszek żelaza, miedzi i grafitu; | dobre właściwości wymiany ciepła, wpływające na skuteczność hamowania | głośna praca, słaba wydajność w niskich temperaturach |
| Klocki hamulcowe organiczne | szkło, guma, węgiel w połączeniu z żywicą; | cicha praca | szybkie zużywanie, powodowanie zabrudzeń felg |
| Klocki hamulcowe nisko metaliczne (NAO) | mieszanina związków organicznych z niewielką domieszką metali takich jak miedź lub stal; | bardzo dobra wymiana ciepła i wysoka skuteczność hamowania | głośna praca |
| Klocki hamulcowe ceramiczne | włókna ceramiczne, wypełniacze i środki wiążące całą konstrukcję;mogą zawierać niewielką domieszkę metali; | cicha praca, brak zabrudzeń felg | wydajność w bardzo wysokich temperaturach |
Dlaczego warto wymieniać klocki hamulcowe w samochodzie?
Jak już wspominaliśmy, klocki hamulcowe są podzespołami, które odpowiadają za bezpieczeństwo kierowcy oraz innych uczestników ruchu. Zużyte elementy nie są w stanie działać z niezbędną skutecznością, a droga hamowania zostaje wydłużona. Czasami kilka metrów może zadecydować o tym, czy dojdzie do tragicznego zdarzenia, czy też nie. W skrajnych przypadkach zużyte klocki hamulcowe są w stanie całkowicie uniemożliwić hamowanie. Oprócz aspektów związanych z bezpieczeństwem należy cyklicznie wymieniać zużyte elementy ze względu na ich szkodliwy wpływ na tarcze hamulcowe.
Wyeksploatowane klocki hamulcowe nie nadają się do dalszego użytku. (Fot. Wyważony Serwis)
Jak często wymieniać klocki hamulcowe w samochodzie?
Wielu kierowców zastanawia się, kiedy wymieniać klocki hamulcowe. Przyjmuje się, że tego typu elementy działają niezawodnie średnio przez 20-40 tys. km. Nie jest to jednak regułą. W jednym rozwiązaniu objawy zużycia pojawią się wcześniej, a w innym później. Wiele zależy też od stylu jazdy danego kierowcy oraz otoczenia, w którym się porusza.
Jazda głównie w ruchu miejskim i częste hamowanie sprawiają, że okładzina klocków jest narażona na szybsze ścieranie niż w przypadku pokonywania dalekich odległości na trasach szybkiego ruchu. Dobra praktyka mówi, że po przejechaniu 20 tys. km należy skontrolować stan klocków hamulcowych i sprawdzić, czy nie wymagają one wymiany.
Dowiedz się więcej o eksploatacji samochodu.
Jakie są objawy zużytych lub uszkodzonych klocków hamulcowych w samochodzie?
Bez względu na to, jakiej jakości elementy wybierzesz, w końcu okaże się, że w Twoim pojeździe znajdują się zużyte klocki hamulcowe. Objawy takiego stanu bywają różnorodne –poniżej wymieniamy najczęstsze z nich.
Zużyte klocki hamulcowe – kontrolka
Pierwszym objawem, z jakim możesz spotkać się w przypadku uszkodzenia lub naturalnego zużycia klocka jest zapalenie się kontrolki na desce rozdzielczej (symbol okręgu z przerywanymi liniami po bokach). Jeśli dany pojazd nie został w nią wyposażony, problemy może sygnalizować czerwone oznaczenie zaciągniętego hamulca ręcznego (wykrzyknik w kółku). Dzieje się tak w autach, w których zamontowane są popularne obecnie klocki hamulcowe z czujnikiem.
Zadaniem tego drobnego elementu, zamontowanego wewnątrz materiału ciernego, jest monitorowanie grubości okładziny. W momencie, gdy spada ona do minimalnego poziomu, czujnik styka się z tarczą, co zamyka obwód elektryczny i wywołuje zapalenie kontrolki na desce rozdzielczej.
Pogorszenie skuteczności hamowania
Oprócz kontrolki jest to najbardziej oczywisty sygnał, że potrzebna będzie wymiana klocków. Jeśli podczas jazdy zauważyłeś, że musisz coraz mocniej dociskać pedał hamulca, aby wytracić prędkość, to znak, że z Twoimi klockami dzieje się coś złego. Powinieneś jak najszybciej sprawdzić samodzielnie grubość warstwy ciernej lub udać się do mechanika, który oceni stan klocków.
Piszczące klocki hamulcowe
Specyficzny pisk podczas hamowania jest spowodowany wibracjami klocków. Częstotliwość wibracji może być różna, a niektóre są odbierane przez nasze uszy jako trudny do wytrzymania pisk. To, jak bardzo intensywny będzie dźwięk, zależy przede wszystkim od materiału, z jakiego wykonano warstwę cierną. Pisk często wywołuje uszkodzony zacisk hamulca.
Gdy ten element jest przekrzywiony lub zaklinowany, klocki hamulcowe nie przylegają ściśle do tarcz i podczas hamowania wpadają w silne wibracje, które mogą przerodzić się w pisk. Najlepiej jednak będzie, gdy przy pojawieniu się tego nieprzyjemnego dźwięku od razu odwiedzisz mechanika.
Przegrzane klocki hamulcowe
Często pojawiającym się problemem są przegrzane klocki hamulcowe, które poznasz po „miękkim” pedale hamulca, spadku efektywności całego układu oraz drażniącym pisku, dochodzącym z okolic tarcz. Do przegrzania dochodzi, gdy pomiędzy klockami a tarczą pojawia się warstwa rozgrzanych gazów uniemożliwiających dociśnięcie obu elementów. Wysoka temperatura może również przyczynić się do zagotowania płynu hamulcowego i powstania pęcherzyków obniżających skuteczność wytracania prędkości.
Problemy z kontrolą kierunku jazdy podczas hamowania
Przyczyną takiego stanu rzeczy stosunkowo często jest zapieczenie zacisku hamulcowego oraz nierównomierne zużycie klocków. Jeśli będziesz bagatelizować ten symptom, możesz doprowadzić do uszkodzenia tarczy hamulcowej oraz konieczności dokonania kosztownych prac naprawczych. Pamiętaj też, że ściąganie na bok podczas hamowania może być niebezpieczne.
Czytaj także: Przyczyny ściągania samochodu na boki - jak je znaleźć?
Drażniący dźwięk przy naciśnięciu pedału hamulca
Odwrotnie założone klocki hamulcowe dają bardzo jasny sygnał w postaci wyjątkowo głośnego pisku przy próbie hamowania. Jest to dźwięk o znacznie większym natężeniu niż w przypadku zużycia warstwy ciernej.
Na rynku dostępne są klocki hamulcowe kierunkowe, które powinny być założone zgodnie z zaleceniem producenta. Przed samodzielnym montażem warto więc sprawdzić informacje dołączone do produktu, aby uniknąć ewentualnych problemów.
Stukające klocki hamulcowe
Za stukanie odpowiedzialne są luźne klocki hamulcowe. Ciężko przeoczyć objawy, a wyeliminowanie problemu polega na regulacji lub wymianie zacisku hamulcowego. Klocki muszą bowiem bardzo ściśle przylegać do tarcz. W innym przypadku będą się poruszać podczas jazdy, co wywoła specyficzne stukanie.
Jak wymienić klocki hamulcowe w samochodzie?
Wymiana klocków hamulcowych może wydawać się skomplikowaną czynnością, ale w rzeczywistości taka nie jest. Przed rozpoczęciem pracy powinno się przygotować stanowisko oraz niezbędne narzędzia. Poniżej przygotowaliśmy krótki poradnik dotyczący samodzielnej wymiany klocków.
Pamiętaj, że są to jedynie wskazówki i nie w każdym samochodzie będzie ona przebiegać identycznie. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skorzystaj z pomocy profesjonalnego mechanika. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że prace zostały wykonane zgodnie ze sztuką oraz wymaganiami Twojego pojazdu.
Klocki hamulcowe – wymiana
- Zacznij od unieruchomienia pojazdu i odkręcenia korka w zbiorniku płynu hamulcowego. Pamiętaj, że wciskanie tłoczków (elementy przywierające do tarcz podczas zatrzymywania auta) może sprawić, że płyn zacznie się przelewać, dlatego warto jest odessać nadmiar przy pomocy strzykawki.
- Zdejmij koła i korzystając ze śrubokręta cofnij tłoczek. Rób to delikatnie, aby nie uszkodzić tego elementu.
- Odkręć śruby prowadnic. Czasami bywają one zapieczone, dlatego na tym etapie może przydać się smar penetrujący.
- Zdemontuj zacisk hamulcowy.
- Wyjmij zużyte klocki hamulcowe, wyczyść jarzmo oraz prowadnice. Przyda ci się pilnik albo szczotka druciana.
- Nasmaruj tłok dedykowanym smarem. Możesz użyć do tego strzykawki.
- Wsuń tłoczki i umieść klocki hamulcowe w zaciskach.
- Zamontuj zacisk, wkręć prowadniki, załóż zawleczkę i umyj dokładnie tarcze hamulcowe.
W niektórych samochodach samodzielna wymiana tarcz może być niemożliwa ze względu na obecność układu elektronicznego sterującego układem hamulcowym. W takich sytuacjach potrzebna jest pomoc specjalisty.
Uwaga!
Jeśli chodzi o to, jakie klocki hamulcowe wybrać, musisz pamiętać, aby pasowały one do konkretnego modelu samochodu oraz były wymieniane parami lub na jednej osi. W ten sposób będą zużywać się jednocześnie, co pomoże w uniknięciu ewentualnych usterek i ponownej konieczności wymiany. Najbezpieczniej jest stosować się do zaleceń danego producenta pojazdu.
Jak długo trwa wymiana klocków hamulcowych?
Najlepszą odpowiedzią na tak zadane pytanie jest – to zależy. Jeśli jesteś majsterkowiczem, który wymienia klocki po raz pierwszy, cała procedura może zająć Ci nawet kilka godzin. Czas trwania usługi w profesjonalnym warsztacie nie powinien jednak być dłuższy niż 40 – 60 minut. Mechanik szybko zidentyfikuje problem oraz dokona stosownej wymiany.
Wymianę klocków hamulcowych najlepiej pozostawić fachowcom. (Fot. Wyważony Serwis)Koszty wymiany klocków hamulcowych
Cena wymiany klocków hamulcowych w warsztacie jest bardzo trudna do jednoznacznego określenia ze względu na różnice konstrukcyjne w konkretnych modelach samochodów. Istotne jest też to, ile kosztują klocki hamulcowe, na które się zdecydujemy – na to wpływ ma choćby ich klasa. Znaczenie ma również to, jaki serwis wybierzesz i w jakim mieście się on znajduje.
Dla przykładu – na podstawie oferty sklepów z częściami samochodowymi można stwierdzić, że klocki hamulcowe do auta Nissan Qashqai J11 kosztują od 100 do 350 zł za jedną oś. Z kolei wymiana klocków w Audi A6 C6 wiąże się z wydatkiem od 100 do 400 zł za części na jedną oś, przy czym na rynku znajdziesz również o wiele droższe rozwiązania, w tym zestawy, których cena przekracza 1000 zł. Za samą usługę będzie trzeba doliczyć od około 100 do 300 zł. Jak widać, ogólne widełki są naprawdę szerokie, dlatego warto prosić o wyceny w konkretnych warsztatach.
Dodatkowe informacje – o to pytają kierowcy!
Czy można dopasować klocki hamulcowe po VIN?
Tak, w Internecie znajdziesz wiele serwisów, które umożliwiają sprawdzenie, jaki rodzaj klocków hamulcowych sprawdzi się najlepiej. Wystarczy tylko, że podasz numer VIN pojazdu, aby uzyskać listę dedykowanych części.
Czym są nakładki antywibracyjne na klocki hamulcowe?
Nakładki na klocki hamulcowe to elementy, których zadaniem jest zminimalizowanie wibracji podczas hamowania oraz hałasu generowanego przez układ. Działanie tego typu produktów polega na zmniejszeniu amplitudy drgań w tak dużym stopniu, aby dźwięki były niesłyszalne dla użytkownika pojazdu.