W naszej serii artykułów o technice jazdy samochodem nie mogło zabraknąć tekstu na temat jazdy po rondzie. W Polsce z roku na rok przybywa skrzyżowań o ruchu okrężnym. Rozwiązanie to spopularyzowało się, ponieważ generuje mniejsze korki niż standardowe rozjazdy. Uważane jest także za bezpieczniejsze. Mimo to wielu kierowców często nie wie, jak zachować się na rondzie, przypominamy więc, o czym trzeba pamiętać.
Odrobina historii…
Najstarsze jednokierunkowe skrzyżowanie o ruchu okrężnym pojawiło się w 1904 r. w Nowym Yorku. Nieco później pomysł ten trafił do Europy. Pierwsze na Starym Kontynencie było francuskie rondo zbudowane wokół Łuku Triumfalnego na placu Charlesa de Gaulle'a w Paryżu. Do Polski ten rodzaj skrzyżowania dotarł dopiero po II wojnie światowej*.
*Macioszek E.: Organizacja ruchu na rondach, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria: Transport, 2009, z. 65, s. 58-59.
Jak jeździć po rondzie według polskich przepisów
Poruszanie się po rondzie dla niektórych nie jest intuicyjne i częściowo może być to wina konstrukcji kodeksu drogowego. Dlaczego? Pojęcie ruchu okrężnego pojawia się w nim marginalnie, a samo słowo „rondo” w ogóle nie występuje! W polskich przepisach spotkamy się wyłącznie ze znakiem drogowy o oznaczeniach C-12. Informuje on, że ruch na skrzyżowaniu obywa się wokół placu lub wysepki, zgodnie ze wskazanym kierunkiem.
W związku z tym zgodnie z literą prawa całe rondo jest po prostu wariantem skrzyżowania i obowiązują na nim ogólne przepisy drogowe. Nie ma innych, szczegółowych wytycznych, o których należy pamiętać. Właściwe odczytanie zawartych w kodeksie norm w kontekście ruchu okrężnego, bywa jednak trudne. Przeanalizowaliśmy więc najbardziej kłopotliwe sytuacje.
Uwaga: co kraj to obyczaj!
Jeśli jeździsz autem poza granicami Polski, musisz pamiętać, że w wielu państwach świata rondo jest traktowane odmiennie niż Nad Wisłą. Każdy zjazd może być uznawany za osobne skrzyżowanie, obowiązywać mogą więc inne przepisy!
Wjazd, wyjazd i kierunkowskazy na rondzie
Zbliżając się do ronda, zobaczysz znak – „ruch okrężny” (C-12) oraz najprawdopodobniej drugi – „ustąp pierwszeństwa” (A-7). Należy się do nich bezwzględnie stosować. Co bardzo ważne, podczas wjazdu na rondo nie ma konieczności uruchamiania kierunkowskazu, a nawet jest to niewskazane. Użycie sygnalizatora może być mylące dla innych uczestników ruchu drogowego.
Czasem można natrafić na rondo bez poprzedzającego go znaku A-7. W tej sytuacji to osoba wjeżdżająca na nie ma pierwszeństwo przejazdu, ponieważ porusza się pojazdem nadjeżdżającym z prawej. Tak oznakowane skrzyżowania są jednak rzadkością.
Nieco łatwiejsza, choć wymagająca uwagi jest jazda po rondzie dwupasmowym oraz trzypasmowym. Jeżeli auto porusza się lewym pasem, my możemy zająć prawy. Należy zachować jednak szczególną ostrożność, ponieważ jeśli kierowca zechce zjechać na prawą stronę – zajedziemy mu drogę.
Sama zasada obierania torów jazdy przy skrzyżowaniach dwupasmowych o ruchu okrężnym jest następująca, wybierz: lewy pas – jeżeli planujesz zawracanie na rondzie lub skręt w lewo; prawy – jeśli masz zamiar zjechać w prawo. Z kolei gdy chcesz kontynuować jazdę prosto – możesz zająć każdy z pasów. A jak jeździć po rondzie trzypasmowym? Analogicznie do przedstawionej sytuacji, na wprost można jechać z dowolnego pasa.
Kiedy opuszczamy skrzyżowanie o ruchu okrężnym, koniecznie trzeba zasygnalizować to kierunkowskazem. Dodatkowo powinniśmy zjeżdżać z niego zawsze z prawego pasa. Przepisy pozwalają na zjazd z ronda dwóch samochodów jednocześnie, jeżeli kierowcy zajmujący oba pasy skręcają w tę samą stronę. Za ewentualną kolizję odpowiada auto, które poruszało się lewą stroną jezdni, należy więc zachować szczególną ostrożność i śledzić jaki manewr sygnalizuje drugi kierowca.
Zmiana pasa ruchu na rondzie
Jeżeli znaki poziome nie wskazują inaczej (linia ciągła), prawo nie zabrania na rondzie zmiany pasa. Pierwszeństwo jednak zawsze mają auta jadące docelowym pasem, na który wjeżdżamy. Ponadto o swoim zamiarze trzeba poinformować kierunkowskazem. Nie powinno się lawirować między torami jazdy jeśli nie jest to konieczne. Należy pamiętać również, że zjeżdżając z lewej strony na prawą bardzo łatwo o spowodowanie zatoru i wymuszenie pierwszeństwa, dlatego najlepiej przed wjazdem na rondo od razu obrać najdogodniejszą dla nas pozycję.
Zmiana pasa ruchu na rondzie jest wbrew pozorom manewrem wymagającym sporego doświadczenia. Poruszając się po łuku zwiększa się tzw. martwa strefa. Jest to obszar niewidoczny w naszych lusterkach. Kiedy jedziemy prosto, np. na autostradzie, ma on mniejsze znaczenie, jednak na rondzie może doprowadzić do stłuczki, gdy nie zauważymy przemieszczającego się obok nas pojazdu.
Zawracanie na rondzie
Skrzyżowanie o ruchu okrężnym to także dogodne miejsce do bezkolizyjnego nawrócenia autem, jeśli np. pomyliliśmy drogę. Należy tylko pamiętać, że jeżeli chcemy wykonać zawracanie na rondzie dwupasmowym lub trzypasmowym, powinniśmy objechać je, poruszając się lewym pasem i zmienić go dopiero przed wyjazdem ze skrzyżowania. Ma to na celu, unikniecie sytuacji, w której tamowalibyśmy ruch. Czasem warto objechać rondo nawet drugi raz i poczekać na dogodniejszy moment do zjazdu.
Tak jak podczas każdej innej zmiany pasa ruchu, gdy wykonujemy manewr zawracania, musimy szczególnie uważać, by nie spowodować kolizji. Dodatkowo możliwość nawrócenia na rondzie może być regulowana przez umieszczone na jezdni znaki poziome – zawsze zwracaj na nie uwagę!
Tramwaj na rondzie – kto ma pierwszeństwo?
Dla niektórych kierowców szczególnie kłopotliwe są ronda, przez które dodatkowo przebiegają tory tramwajowe. Różne warianty takich skrzyżowań często są analizowane na egzaminie teoretycznym na prawo jazdy. Nic w tym dziwnego, bowiem odpowiedź na pytanie: „kto ma pierwszeństwo na rondzie, tramwaj czy samochód?” nie jest wcale taka oczywista.
Jeżeli skrzyżowanie poprzedza znak ostrzegający o konieczności ustąpienia pierwszeństwa, dotyczy on także tramwajów. Wjeżdżając na rondo, muszą one przepuścić pojazdy znajdujące się na skrzyżowaniu. Jednakże kiedy same je opuszczają to one mają pierwszeństwo, a kierowcy są zobowiązani umożliwić im wyjazd. Jeśli jednak mamy do czynienia z rzadko spotykanym rondem na którym nie stoi znak A-7, wówczas kierujący autami muszą ustąpić pierwszeństwa tramwajowi zarówno, gdy ten wjeżdża, jak i wyjeżdża. Nie są to bardzo skomplikowane zasady, niemniej jednak łatwo o pomyłkę.
Zbawienna sygnalizacja świetlna?!
Wybawieniem dla osób czujących się niepewnie podczas jazdy po mieście może być sygnalizacja świetlna. Jeśli ta znajduje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym, także tym z torem tramwajowym, po prostu należy się do niej zastosować. Pamiętaj jednak, że na takim rondzie pojazd szynowy również ma pierwszeństwo opuszczając skrzyżowanie.
Rondo turbinowe – jak jeździć?
Co prawda wariant ten nie jest często spotykany w Polsce, niemniej jednak warto wiedzieć, jak się po nim poruszać. Co to jest rondo turbinowe? Skrzyżowanie o ruchu okrężnym zaprojektowane w taki sposób, aby było całkowicie bezkolizyjne. Wjeżdżając na nie, konieczne jest wybranie odpowiedniego pasa ruchu, ponieważ potem nie ma już możliwości jego zmiany. Podążamy zgodnie z wytycznymi znaków poziomych. Ewentualne zawracanie na rondzie turbinowym wykonujemy koniecznie lewym pasem, w razie pomyłki może nie być możliwości okrążenia go.
Choć ten rodzaj skrzyżowania wydaje się nieintuicyjny, dzięki ograniczeniu kontaktów z innymi kierowcami do minimum jest on najbezpieczniejszy i najłatwiejszy do opanowania. Warto jednak pamiętać, że wszystkie ronda, niezależnie od ich typu, generują dużo mniej wypadków niż standardowe rozjazdy. Dlatego nie musisz się ich obawiać, wystarczy zachować wzmożoną ostrożność.
Kary grożące kierowcom łamiącym przepisy na rondach:
- Nieustąpienie pierwszeństwa na skrzyżowaniu oznaczonym znakiem A-7 – do 500 zł i 6 pkt karnych;
- Naruszenie zakazu wjazdu na skrzyżowanie, jeśli na nim lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy – 300 zł i 2 pkt karne;
- Nieustąpienie pierwszeństwa nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu – 250 zł i 6 pkt karnych;
- Nieustąpienie pierwszeństwa podczas zmiany pasa ruchu – 250 zł i 5 pkt karnych;
- Niezastosowanie się do znaku C-12 – 250 zł i 5 pkt karnych;
- Nieodpowiednie ustawienie pojazdu na jezdni przed skrętem – 150 zł.