Współczesne auta wyposażone są w szereg systemów, które mają za zadanie wspomóc kierowców w czasie jazdy. Jednym z nich jest ASR. Co to za układ oraz jak przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa?
Kontrola trakcji zapobiega nadmiernemu uślizgowi kół podczas przyspieszania
Czym jest system ASR?
System ASR, większości kierowców lepiej znany pod nazwą systemu kontroli trakcji (ang. acceleration slip regulation), jest powszechnie implementowanym elementem wspomagania prowadzenia auta. Ma on za zadanie nie dopuścić do uślizgu kół podczas gwałtownego przyspieszenia, dzięki czemu samochód nie straci przyczepności. W zależności od marki pojazdu nosi on różne nazwy. Do najpopularniejszych należą ASC (automatic stability control), TCS (track control system) czy TC (track control).
Jak działa ASR?
System ASR monitoruje prędkość, z jaką kręcą się koła, a w razie konieczności reguluje ich moment obrotowy. W przypadku wykrycia różnicy układ reguluje prędkość obracania się osi napędzanej jak i nienapędzanej, starając się ustabilizować pojazd. Może to zrobić poprzez zmniejszenie mocy silnika, przymknięcie przepustnicy lub przyhamowanie kół, zaś w sytuacji ekstremalnej nawet odcięcie zapłonu. Jednak aby ASR działał poprawnie, niezbędny jest sprawny czujnik obrotowy kół.
System kontroli trakcji ma działanie odwrotne do ABS, który podczas nagłego hamowania zapobiega blokowaniu kół. Oba układy są jednak ze sobą powiązane, wykorzystując do działania te same sensory w samochodzie.
Kontrola trakcji – jak wpływa na bezpieczeństwo w trakcie jazdy?
Zazwyczaj podczas podróżowania autem obecność kontroli trakcji jest nieodczuwalna. Jaki jest więc cel stosowania układu ASR w samochodzie osobowym? Przede wszystkim zwiększa on bezpieczeństwo kierowcy na drodze, ale również znacznie podnosi komfort jazdy. Wielu kierowców uważa, że skoro przez większość czasu działanie tego systemu jest niezauważalne, oznacza to, że jest zbędny. Jednak nawet doświadczonym kierowcom może przydarzyć się sytuacja, że utracą kontrolę nad pojazdem, nieumiejętnie dodając gazu. ASR sprawdza się szczególnie w samochodach o dużej mocy.
Obecność systemu kontroli trakcji najszybciej wyczujemy podczas:
- gwałtownego ruszania,
- jazdy po wzniesieniu (zarówno przy podjazdach, jak i zjazdach),
- dynamicznego wchodzenia w zakręt.
Kontrola trakcji zapobiega nadmiernemu uślizgowi kół, dzięki czemu samochód cały czas ma pełny kontakt z podłożem. Choć system ten działa we wszystkich warunkach atmosferycznych, będzie on szczególnie przydatny w czasie ruszania na śliskiej czy mokrej nawierzchni, kiedy najczęściej występuje ryzyko utraty przyczepności. ASR jest również pomocny w sytuacji, gdy chcemy się szybko włączyć do ruchu – na jezdni może bowiem znajdować się rozsypany żwir lub rozlany olej, które przy gwałtownym przyspieszeniu mogą być przyczyną wpadnięcia w poślizg.
Kiedy można wyłączyć kontrolę trakcji?
Układ ASR to dodatkowy system bezpieczeństwa w samochodzie, a jego stosowanie nie jest obowiązkowe. Wyłączenie kontroli trakcji będzie bardzo pomocne, jeśli zamierzenie chcemy zmniejszyć przyczepność naszego auta (np. podczas jazdy na torze). Taki zabieg może być przydatny również w momencie, kiedy pojazd utknie w głębokim śniegu lub błocie.
Dezaktywacja układu jest bardzo prosta – wystarczy przez kilka sekund przytrzymać przycisk na panelu. Zazwyczaj jest on opisany jako ASR OFF. W tym momencie kontrolka kontroli trakcji powinna zapalić się na desce rozdzielczej, informując nas o wyłączeniu systemu.
Aktywny układ ASR zwiększa bezpieczeństwo w czasie codziennej jazdy.Jak rozpoznać awarię układu ASR?
Jak każdy moduł w samochodzie, układ ASR może ulec awarii. W momencie, kiedy doszło do usterki, na desce rozdzielczej pojawi się pomarańczowa ikonka ostrzegawcza – jej wygląd zazwyczaj różni się w zależności od marki samochodu. Może być to trójkąt z wykrzyknikiem w środku otoczony strzałką lub auto w poślizgu otoczone trójkątem.
Najczęściej awaria systemu kontroli trakcji spowodowana jest:
- zabrudzeniem lub uszkodzeniem czujnika prędkości obrotowej kół,
- awarią modułu sterującego,
- korozją przewodów zasilających układ ASR,
- uszkodzeniem czujnika ABS (wyłącznie w przypadku, kiedy oba systemy korzystają z tych samych modułów).
W każdym z tych przypadków nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty w celu zlokalizowania i usunięcia przyczyny usterki.
Czy ASR i ESP to to samo?
Choć wielu kierowców myli ze sobą te dwa systemy, ESP i ASR mają zgoła odmienne funkcje. Oba jednak znacznie zwiększają bezpieczeństwo kierującego w przypadku wystąpienia niespodziewanego uślizgu samochodu.
Układ ASR zostaje uaktywniony wtedy, kiedy auto zaczyna gwałtownie przyspieszać, tracąc przyczepność z podłożem. Następuje to najczęściej w trakcie ruszania na śliskiej lub mokrej nawierzchni. Zadaniem kontroli trakcji jest zapobieganie uślizgowi osi napędzającej samochód poprzez regulowanie momentu obrotowego przekazywanego na koła.
W przypadku stabilizacji toru jazdy, czyli ESP, system uruchamiany jest w momencie, gdy auto znajduje się w ruchu i zaczyna tracić przyczepność. Zmniejsza ona ryzyko wpadnięcia w poślizg poprzez przyhamowanie koła przeciwległego do tego, które utraciło stabilność. Ma za zadanie ustabilizować tor jazdy i pomóc kierowcy odzyskać panowanie nad pojazdem.