Od zastrzeżenia patentowego opony radialnej przez francuską markę Michelin w 1946 roku minęły już dekady. Z perspektywy czasu, wydarzenie to całkowicie odwróciło trendy w dziedzinie produkcji ogumienia i spowodowało wypieranie dominującej wcześniej opony diagonalnej. Czym charakteryzują się oba te typy i jak je od siebie odróżnić?

Powszechnie wiadomo, że właściwości jezdne, a także bezpieczeństwo podczas podróży są uwarunkowane w dużej mierze od budowy opon. Mało kto zagłębia się w ich konstrukcję podczas zakupu czy na etapie ich wyboru. Warto jednak wiedzę, którą już posiadamy poszerzyć o kilka istotnych zagadnień. To one pozwolą nam lepiej zrozumieć, co wpływa na osiągane paramenty.

opona radialna BFGoodrichOznaczenia opon nakierują nas, z jakim typem opony mamy do czynienia. 

Czym się charakteryzuje opona radialna?

Budowa opony radialnej opiera się na warstwach osnowy, złożonych z cienkich drutów i tkanin, ułożonych równoległe do osi czoła ogumienia. Tym sposobem otrzymany produkt cechuje się doskonałą elastycznością boków oraz mniejszą podatnością na deformacje, spowodowane siłami odśrodkowymi. Tak skonstruowane ogumienie osiąga pożądane  parametry jazdy oraz bezpieczeństwa i sprawdza się zarówno w samochodach osobowych, jak i ciężarowych, a nawet autobusach. Budowa radialna to także rozwiązanie, które najlepiej radzi sobie z bardzo dużym prędkościami.

Technologia ta została opracowana w latach 40. przez inżynierów Michelin i umożliwiła tworzenie również opon niskoprofilowych, czyli dominującego oponiarskiego trendu ostatnich kilkunastu lat. 

Czy wiesz, że...?

Pierwszy egzemplarz ogumienia, który można uznać za zapowiedź opony radialnej, powstał w 1913 roku. Został opracowany przez pracowników brytyjskiego przedsiębiorstwa Palmer Tyre Company – Christiana Graya i Thomasa Slopera. Zaprojektowane przez nich rozwiązanie nie przyjęło się wówczas w branży oponiarskiej i nie weszło do produkcji seryjnej.

Następnym prototypem opony skonstruowanej promieniowo była tzw. „pułapka na muchy” (ang. fly trap), zaprojektowana w 1941 roku przez Mariusa Mignola – inżyniera francuskiej firmy Michelin. Jej ścianki boczne zostały zastąpione przez rozmieszczone co 1,5 cm stalowe łuki, a wewnątrz zainstalowano specjalnie wzmocnioną dętkę. Nowe rozwiązanie przyniosło dwie podstawowe zalety:

  • koło mniej się nagrzewało,
  • samochód prowadził się stabilniej.

Koncepcja zyskała uznanie i była dalej rozwijana przez zespół projektantów Michelin. Radialne opony wprowadzono do produkcji w 1946 już na stałe.

opona radialna Konstrukcja wewnętrzna pierwszych opon radialnych - tzw. „klatka na muchy”.

Opona radialna – wprowadzenie do produkcji

Pierwszy udany model radialny – Michelin X (pierwotnie 185-400 SP) został wprowadzony do sprzedaży w 1949 roku. Jak zareagował świat na wieść o ich powstaniu?

Europa bardzo szybko przekonała się do nowego wynalazku, zwłaszcza Francja i Włochy. USA było bardziej oporne, by przejść na rozwiązanie radialne. Za oceanem zyskało ono popularność dopiero po tym, jak w 1966 roku Ford niezadowolony z amerykańskich propozycji modeli diagonalnych, wybrał Michelin X na fabryczne wyposażenie Lincolna Continental Mark III. Drugim powodem przyspieszenia „radializacji” na terenie Stanów Zjednoczonych były kryzysy naftowe w latach siedemdziesiątych. Wykorzystanie wówczas opon radialnych wiązało się ze zdecydowanie niższymi kosztami eksploatacji. W tym samym czasie we wspomnianych Francji i Włoszech adekwatnie 97% i 80% opon, stanowiły już modele radialne.

Ważne daty:

  • 1951 – opracowanie pierwszej opony radialnej przez markę Pirelli. Zastosowano w niej opasania z wiskozy.
  • 1952 – pojawienie się pierwszych opon radialnych do samochodów ciężarowych.
  • połowa lat 50.produkcja opon radialnych przez firmy: Continental, Dunlop, Firestone i Uniroyal.
  • 1979 – powstanie ogumienia Michelin BiB X. Były to pierwsze opony radialne rolnicze.
  • 1981 – wprowadzenie radialnych opon lotniczych do samolotu bojowego Dassault Mirage III.
  • 1984 – opracowanie pierwszej radialnej opony motocyklowej.
  • 1987 – masowa produkcja pierwszego modelu radialnej opony motocyklowej.

Budowa opony diagonalnej

W przemyśle motoryzacyjnym postęp technologiczny był bardzo mocno widoczny, co można zauważyć, chociażby po procesie unowocześnienia ogumienia. Pierwotnie produkty wytwarzano w całości z gumy, aż do 1898 roku, kiedy to na rynku pojawiły się opony diagonalne. Składają się one z warstwy kordów, ułożonych naprzemiennie pod kątem około od 20 do 40 stopni w stosunku do osi czoła ogumienia. Taka konstrukcja charakteryzuje się dużą solidnością i wytrzymałością, ponieważ zarówno bok, jak i czoło opony mogą być wykonane z nylonu, sztucznego jedwabiu, a nawet stalowych nitek. 

Tego typu ogumienie ze względu na swoją specyficzną budowę sprawdza się zwłaszcza w pojazdach terenowych, maszynach rolniczych lub wykorzystywanych w różnego rodzaju gałęziach przemysłu. Duża stabilność, sztywność nie tylko boków, odporność na powstawanie uszkodzeń to cechy charakterystyczne opon diagonalnych.  

samochody z kontenerami w porciePojazdy przemysłowe najczęściej wykorzystują opony diagonalne. 

Gdzie najlepiej sprawdza się opona diagonalna z opasaniem?

Na rynku możemy się spotkać także z tego typu wersją ogumienia, które jest doskonałym kompromisem pomiędzy wspomnianymi oba typami, stanowiąc niejako ich hybrydę. Opona diagonalna zyskuje dodatkowe skrzyżowane warstwy (dwie lub więcej) osnowy oraz opasania. Takie połączenie sprzyja mniejszej podatności na odkształcenia oraz uszkodzenia mechaniczne.

 Jeżeli chcemy łatwo zidentyfikować opony diagonalne z opasaniem, należy sugerować się literką „B” (bias belted), usytuowaną na boku takiego ogumienia. Znajduje się ona zwykle na oznaczeniach opon motocyklowych, ponieważ to właśnie w takich pojazdach jej właściwości sprawdzają się najlepiej.

Opona radialna a diagonalna – jak je odróżnić?

Cech rozpoznawalnych dla poszczególnych typów opon należy doszukiwać się w ich budowie konstrukcji, ponieważ na pierwszy rzut oka ciężko określić, z czym mamy do czynienia. Elementy rozróżniające zostały zestawione w tabeli.


Opona radialnaOpona diagonalna
KonstrukcjaOsnowa układa się pod kątem 90 stopni do osi szkieletu. Wzmacniane opasanie stosuje się w czole opony, czyli w warstwie kordu, który obecnie wykonuje się głównie ze stali.Osnowa opony składa się z kilku warstw tkanin, które są ułożone na przemian w dwóch kierunkach, pod różnym kątem (od 20 do 40 stopni). Liczba warstw jest zależna od przeznaczenia i rozmiaru ogumienia.
Zalety
  • zwiększona elastyczność boku opony
  • usztywnienie bieżnika
  • poprawa zachowania ogumienia podczas jazdy po łuku
  • zwiększona powierzchnia  styku opony z nawierzchnią
  • lepsza przyczepność na mokrej nawierzchni
  • odporność na nagrzewanie się przy dużych prędkościach
  • niskie opory toczenia
  • duża sztywność i stabilność
  • dobre tłumienie nierówności
  • przyczepność na łukach
  • wytrzymały bok opony, odporny na uszkodzenia
  • samooczyszczenie bieżnika

Wady
  • gorsze tłumienie drgań
  • powodowany hałas

  • duże opory toczenia
  • duża masa
  • podatność na odkształcenia
  • mniejszy komfort podczas jazdy
  • szybsze nagrzewanie się
  • bezpieczna prędkość do 100 km/h
Oznaczenia
„R”, np. 205/55R16

„D” 

 „-” np. 13x15.5-15

Wynalezienie opon radialnych pozwoliło na sprostanie wymaganiom stawianym przez szybko rozwijający się przemysł samochodowy oraz dało możliwość dalszego rozwoju branży oponiarskiej. Dzięki temu możemy cieszyć się nie tylko komfortową, ale również bezpieczną jazdą, bez względu na to, jaki rodzaj pojazdu posiadamy.

Czy wiesz, że...?

Opony radialne możemy nazywać również to promieniowymi, natomiast na ogumienie diagonalne mówi się również krzyżowe, konwencjonalne lub warstwowe. Określeń tych można stosować zamiennie, a wzięły się one od konstrukcji obu tych typów.