Nadsterowność i podsterowność — jak sobie z nimi radzić?

Nie każdy kierowca wie, że wpadając w poślizg, może mieć do czynienia z dwoma różnymi zjawiskami. Chodzi o podsterowność i nadsterowność. Z tego tekstu dowiesz się, czym są wspomniane zjawiska. Przeczytasz także, w jaki sposób można uniknąć wypadku. 

Nadsterowność i podsterowność to zjawisko podczas którego pojazd traci przyczepność na jednej z osi.

Co to jest nadsterowność? 

Ten termin jest stosunkowo często używany przez kierowców, ale w praktyce okazuje się, że nie każdy zdaje sobie sprawę, czym właściwie. Nadsterowność samochodu oznacza, że przednia oś auta ma większą przyczepność od tylnej. W wyniku powstania tej różnicy tył samochodu jest wyrzucany z zakrętu.

Nadsterowność – jak jej uniknąć? 

Podstawą w radzeniu sobie z poślizgiem nadsterownym jest dążenie do odzyskania przyczepności tylnej osi lub zmniejszenia przyczepności osi przedniej. W wyniku takich działań samochód zaczyna zachowywać się w sposób neutralny. Wyjście z nadsterowności jest możliwe poprzez: 

Modyfikacje stabilizatorów: 

• zmniejszenie średnicy tylnego stabilizatora,
• zwiększenie średnicy (sztywności) przedniego. 

Zastosowanie dystansów: 

• jeśli szerokość osi przedniej jest nieco większa od tylnej, zmniejsza się przyczepność przednich kół, co w efekcie generuje lekką podsterowność, która ogranicza nadsterowność. Minusem tego rozwiązania jest delikatne spowolnienie reakcji samochodu na ruch kierownicy. 

Zmianę ciśnienia opon: 

• jeśli tylna opona posiada po rozgrzaniu niższą temperaturę niż opona przednia, możesz nieco zmniejszyć ciśnienie przedniej, co zniweluje efekt nadsterowności. 

Modyfikacje amortyzatorów: 

• nadsterowność może zostać zniwelowana poprzez nieznaczne zmiękczenie tylnych amortyzatorów lub zwiększenie twardości przednich.

Podsterowność samochodu – co to jest? 

Skoro nadsterowność cechuje się „uciekaniem tyłu z zakrętu”, w przypadku podsterowności chodzi o wyrzucanie z drogi przedniej części pojazdu. Występuje, gdy przednie koła, podczas pokonywania zakrętu, tracą przyczepność. Rezultatem tego zjawiska jest zwiększenie się kąta poślizgu, a w rezultacie poślizg podsterowny. 

Podsterowność i kąt poślizgu

Kąt poślizgu jest zawarty pomiędzy płaszczyzną kół a rzeczywistym kierunkiem poruszania się samochodu. To właśnie ten parametr ma kluczowe znaczenie w kontekście występowania podsterowności podczas pokonywania zakrętu.

Podsterowność. Kąt poślizgu kół.

Nadsterowność a podsterowność – różnice

W zależności od występującego zjawiska, poślizg samochodu pojawia się na innej osi. Ze względu na różnice, jakie można zauważyć pomiędzy podsterownością i nadsterownością pojazdu, wychodzenie z obu sytuacji nie jest takie samo. 

Poślizg kół przednich – podsterowność.

Poślizg kół tylnych – nadsterowność.  

Podsterowność a nadsterowność – przyczyny

Jak już ustaliliśmy, nadsterowność i podsterowność samochodu to zjawiska, które występują w wyniku utraty przyczepności na konkretnych osiach samochodu. Nadsterowność charakteryzuje się więc większą przyczepnością na przedniej osi, a mniejszą na tylnej. Jeśli chodzi o podsterowność, sytuacja jest całkowicie odwrotna – to tylna oś ma większą przyczepność niż przednia.

Różnica pomiędzy podsterownością a nadsterownością.

Jak zmniejszyć podsterowność?

Możesz to znać z autopsji – wjeżdżasz w zakręt z dużą prędkością, koła zaczynają piszczeć, a auto niespodziewanie nie porusza się w kierunku, w którym byś tego chciał. W takiej sytuacji najważniejszy jest spokój. Podsterowność to zjawisko, które wymaga rozważnej i przede wszystkim pozbawionej paniki reakcji. Pierwszym odruchem może być pogłębienie skrętu kierownicy, ale musisz wiedzieć, że jest to najgorsza taktyka unikania poślizgu. Jeśli zdecydujesz się na taki krok, koła będą ślizgać się intensywniej, a Ty całkowicie utracisz kontrolę nad autem.

Diagram obrazujący granicę przyczepności.

Na powyższym diagramie widać wyraźnie, że siły, które działają na samochód (czerwony punkt) osiągnęły poziom przekraczający granicę przyczepności opon. Auto wpadło więc w poślizg podsterowny. Zamiast pogłębiania skrętu konieczne jest zmniejszenie wychylenia kierownicy oraz zdjęcie nogi z pedału gazu. W takich warunkach auto szybciej powróci na prawidłowy tor jazdy. 

Powinieneś również zadbać, aby granica przyczepności była dostatecznie odległa. W tym celu: 

• regularnie kontroluj ciśnienie w oponach, 
• regularnie kontroluj stan ogumienia, 
• jeśli jesteś kierowcą lubiącym poruszać się w okolicach limitu przyczepności, pomyśl o zakupie opon klasy premium, 
• zmniejsz średnicę przedniego stabilizatora lub zwiększ średnicę tylnego.

Podsterowność – co jeszcze możesz zrobić? 

Powyższe działania to nie wszystko, co możesz zrobić, aby unikać wpadania w poślizg podsterowny. 

Zmiana kąta nachylenia kół względem podłoża: jeśli podsterowność jest szczególnie odczuwalna przy niższych prędkościach, pomóc może zwiększenie pochylenia przednich kół. Osiągniesz to poprzez np. obniżenie przedniej części samochodu. 

Zastosowanie dystansów: zmniejszenie rozstawu kół przedniej osi w stosunku do osi tylnej zniweluje nadsterowność. Wadą tego rozwiązania jest bardziej nerwowa reakcja auta na ruchy kierownicą.

Schemat montażu dystansu.

Zmiana ciśnienia w oponach: schemat jest analogiczny jak w przypadku nadsterowności, z tą różnicą, że tym razem powinieneś zmniejszyć ciśnienie przedniej opony. 

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat wpływu regulacji zawieszenia na przyczepność pojazdu, przeczytaj nasz artykuł. 

Modyfikacje amortyzatorów: gdy efekt nasila się przy niskich prędkościach, mogą pomóc bardziej miękkie amortyzatory przedniej osi lub nieco sztywniejszej osi tylnej.

Wyprowadzenie samochodu z poślizgu podsterownego.

Podsterowność – czy można ją wyeliminować? 

Musisz zrozumieć jedną rzecz – gdy jeździsz na granicy przyczepności prędzej czy później wpadniesz w poślizg podsterowny. Nie ma na to rady, chyba że jesteś właścicielem pojazdu wyposażonego w system kontroli stabilności. Największe koncerny korzystają z rozwiązań działających niemal tak samo, ale różniących się od siebie nazwą: 

• ESP – Mercedes, Audi, 
• DSC – BMW, 
• PSM – Porsche.

Systemy te świetnie sobie radzą z podsterownością, pohamowując koła, która przekroczyły granicę przyczepności.

Nadsterowność i podsterowność – zastanów się nad szkoleniem

Żadne rozwiązanie technologiczne nie da Ci tyle pewności siebie na drodze co porządne szkolenie. Bez problemu znajdziesz profesjonalny kurs jazdy w trudnych warunkach, w tym podczas nadsterowności i podsterowności. Wykwalifikowany instruktor pomoże Ci pokonać strach i pokaże schemat działania, gdy auto wpada w poślizg. Szybkość reakcji i trafna identyfikacja, z jakim rodzajem poślizgu masz do czynienia może uratować Ci życie. Inwestuj więc w samochód, ale nie zapominaj, że to Ty jako kierowca masz największy wpływ na bezpieczeństwo jazdy.